لبخند سبز - وقتی در شامگاه 25 ماه مه 2024 و در سالن لومیرجشنواره فیلم کن، پس از جایزه بهترین بازیگر زن (که به گروه بازیگران زن فیلم «امیلیا پرز» تعلق گرفت)، برای جایزه ویژه، نام محمد رسولاف و نه عنوان فیلم «دانه انجیر معابد»، خوانده شد، انگار آب سردی روی او خالی کرده بودند!
چون هنوز اعلام 4 جایزه اصلی دیگر یعنی جایزه بهترین کارگردانی، جایزه هیئتداوران، جایزه بزرگ و بالاخره نخل طلا (جایزه اول جشنواره) مانده بود و همان لحظه مشخص شد که رسولاف، چیزی از جوایز اصلی دشت نمیکند!
چهرهاش ملغمهای از حسرت و حیرت و غم بود که انگار بر او سنگینی میکرد،
یعنی باآنهمه پشتک و وارو زدن و شو آف و پیاده کردن سناریویی مفصل (اما تکراری و نخنما شده)؛
از زمان رکب زدن به گروه تولید (که خود را از آنها پنهان کرد و حتی گوشی خود را خاموش نمود) تا نمایش بهاصطلاح فرار با پای پیاده از ایران و مخفی شدن در قرارگاههای فوق سری! و ناگهان «شزم» وار ظاهر گردیدن در جشنواره و سرهم کردن کلی شعار و سخنرانی و ...
علیرغم همه این به آبوآتش زدن، درحالیکه انتظار نخل طلا یا جایزه بزرگ یا جایزه هیئتداوران و یا حداقل جایزه کارگردانی را داشت و همه تبلیغات رسانههای زنجیرهای و سینهچاکان وی به کمتر از نخل طلا رضایت نمیدادند، اما گویا هیئت داوری چندان رضایتی از فیلم او نداشت!
و تنها یک لوح خشکوخالی بدون هیچ نخل و تندیسی به او داده شد! (همانکه زمانی هم با همین ضربوزور به فیلم «تختهسیاه» سمیرا مخملباف داده شد!)
این در شرایطی بود که به اذعان اغلب منتقدان و کارشناسان سینمایی، این دوره از جشنواره کن، یکی از فقیرترین دورهها به لحاظ آثار قوی سینمایی بود و اغلب فیلمهایی که انتظار میرفت مانند آثار کاپولا و کرانبرگ و لانتیموس و شرایدر و ... چنگی به دل نزدند بهجز فیلم «آنورا» که بهدرستینخل طلاو جایزه اول جشنواره را از آن خود کرد.
گرتا گرویک (رئیس هیئتداوران) در کنفرانس مطبوعاتی پس از مراسم توضیح داد که با جایزه به فیلم «دانه انجیر معابد» میخواستند هزینههایی که سازندگان فیلم پرداختهاند را به نحوی جبران کنند! به این معنی که خود فیلم ارزش چندانی برای جایزه نداشته است!
گویا خود رسولاف هم به نحوی خبرش کرده بودند که از جوایز اصلی خبری نیست و برای همین هم یک روز پیش از مراسم اختتامیه در گفتوگویی با صدای آمریکا مانند «قماربازان بازنده» اعلام کرد که «من قبلاً جایزهام را گرفتهام»!
البته بیاعتنایی داوران جشنواره به فیلم رسولاف، چندان هم عجیب نبود چراکه اصل فیلم «دانه انجیر معابد» که حدود 3 ساعت (2 ساعت و 48 دقیقه) بود، چندان موردپسند منتقدین قرار نگرفت، بلکه شو آف طولانی رسولاف بود که مثل یک فیلم هندی اشک انگیز، آنها را تحت تأثیر قرارداد.
اغلب منتقدین، موضوع فیلم و ساختار آن را ناقص و دچار اشکالات فراوان دانستند اما گویا این ضد سینما بودنش را به نمایشهای رسولاف و ماجراهایش بخشیدند!
پیتر بردشاو در گاردین نوشت:
داستان ممکن است ناقص باشد، اما در اهمیت آن هیچ شکی نیست... این فیلم ممکن است فیلم کاملی نباشد...
بن کرل هم نوشت:
جدا کردن یک اثر هنری از شرایط تولیدش، کار احمقانهای است، هنگام نوشتن دربارهٔ «دانهٔ انجیر مقدس» شخصیت محمد رسولاف بهسادگی اجازه این کار نمیدهد!
بر این اساس مسخرهترین و بیارزشترین فیلمها را با توجه به شرایط تولیدشان میتوان بهترین فیلم قلمداد کرد و مثلاً فیلم «اتاق» تامی ویزو بهعنوان بدترین فیلم تاریخ سینما به دلیل تولید منحصربهفردش، بایستی جوایز اسکار و سایر جشنوارهها را درو کند!
جاناتان رامنی هم در اسکرین دیلی نوشت:
محمد رسولاف از التهابات ایران، یک افشاگری ناقص اما فوری انجام داده است!
به نوشته منتقدین، فیلم سهساعته رسولاف، مملو از صحنههای پر از شعار و حرف و دیالوگ، خصوصاً در یک ساعت و نیم نخست آن بود، بهطوریکه اغلب تماشاگران را کلافه کرد. برای همین، بعضی از منتقدین، پیشنهاد تدوین و صداگذاری دوباره آن را دادند.
درواقع اگر رسولاف، آن حکم قضایی و ممنوعالخروجی و آن نمایشهای «ننهمنغریبم» و مصیبتخوانیها را نداشت، بنا به اذعان منتقدان خارجی، اگر هم فیلمش به جشنواره کن میرفت، هیچ جایزهای نمیگرفت و حتی توجهی برنمیانگیخت و چهبسا با هوکردن تماشاگران مواجه میشد!
ضمناً این جایزه فیپرشی و کلیسا هم که توی بوق کردند، از جوایز جنبی جشنوارهها بهحساب میآید که در دیگر جشنوارهها، معمولاً به آثاری اهدا میگردد که احتمال برنده شدنشان در بخش اصلی، کم یا در حد صفر است!
جایزه فیپرشی به سه فیلم تعلق گرفت که یکی از آنها «دانه انجیر معابد» بود و جایزه کلیسا هم به چند فیلم داده شد و در بیاهمیت بودن این جوایز همین بس که حتی رسولاف علیرغم همه ولع نمایش دادن، اما برای دریافت آنها حضور نداشت!
بههرحال بلیط محمد رسولاف هم پس از سالها شامورتیبازی و خراب کردن فیلم و سینما با یک پایان حقیرانه، باطل شد. او هم به زبالهدان تاریخ سینما پیوست که پیش از او امثال مخملباف و قبادی و برخی دیگر که اساساً عددی بهحساب نمیآیند، در آن دفن شدند!
جوایز دیگر جشنواره هفتاد و هفتم کن:
نخل طلا: «آنورا» ساختهشان بیکر
جایزه بزرگ: فیلم «همه ما مثل نور تصور کردیم» ساخته پایال کاپادیا
جایزه کارگردانی: میگول گومز برای فیلم «تور بزرگ»
جایزهٔ هیئتداوران: برای « امیلیا پرز ساخته ژاک اودیار
جایزه بهترین فیلمنامه: کورالی فارژه برای فیلم «ماده»
جایزه بازیگر زن: مجموع بازیگران زن فیلم «امیلیا پرز»
جایزه بازیگر مرد: جسی پلمونز برای فیلم «انواع مهربانیها» ساخته یورگوس لانتیموس
جایزه افتخاری برای جرج لوکاس که توسط فرانسیس فورد کاپولا اهدا شد و مریل استریپ که در مراسم افتتاحیه دریافت کرد و استودیو جیبلی میازاکی