آخرین پیام در برف‌پاکنی بی‌برف در کوچه‌ی آخر

مهدی صالحی

لبخند سبز - فیلم کوتاه «آخرین پیام» به کارگردانی سجاد انتظاری، با انتخاب ایده‌ای قوی و احساس‌برانگیز - دادن خبر شهادت شوهر و فرزند به یک خانواده در دوران جنگ تحمیلی - شروع می‌کند، اما در مسیر اجرا با مشکلات متعددی روبرو می‌شود که در نهایت از تاثیرگذاری اثر می‌کاهد.

فیلم، که بر دشواری انتقال چنین اخبار تلخی به خانواده‌های شهدا متمرکز است، به خودی خود ظرفیت ایجاد فیلمی عمیق و تاثیرگذار را دارد. اما اجرای تک‌سکانسی فیلم در فضای محدود داخل ماشین، با دوربین ثابت و نمای تکراری از کوچه، نتوانسته این ظرفیت را به درستی بالفعل کند. ریتم کند فیلم و عدم وجود نقطه اوج تاثیرگذار، باعث شده تماشاگر در طول فیلم احساس یکنواختی کند.

یکی از عناصر بحث‌برانگیز فیلم، استفاده مداوم از صدای برف‌پاکن است که در غیاب بارش برف، به عنصری تصنعی تبدیل شده است. این انتخاب صوتی نه تنها به غنای فضاسازی کمک نکرده، بلکه به عاملی آزاردهنده بدل شده است. سکوت معنادار یا استفاده از نوحه مناسب - همان‌طور که در نقد اشاره شده - می‌توانست تاثیر عاطفی بسیار بیشتری داشته باشد.

فیلم از نظر مضمونی بر سختی گفتن خبر شهادت به خانواده‌ها متمرکز است، اما در انتقال این مفهوم به دلیل ضعف در کارگردانی و فیلمنامه موفق نبوده است. عدم انسجام روایی و نبود عمق در پرداخت شخصیت‌ها، باعث شده تماشاگر نتواند با موقعیت نمایش داده شده ارتباط عاطفی عمیقی برقرار کند.

در زمینه نوآوری، فیلم نتوانسته هیچ عنصر تازه‌ای در فرم یا محتوا ارائه دهد. تک‌سکانس بودن فیلم اگرچه می‌توانست فرصتی برای تمرکز عمیق‌تر بر جنبه‌های روانشناختی موضوع باشد، اما در نهایت به محدودیتی برای توسعه داستان تبدیل شده است.

پایان‌بندی فیلم نیز همانند کل روایت، فاقد قدرت تاثیرگذاری لازم است و تماشاگر را با حسی از سردرگمی و عدم رضایت رها می‌کند. حس غالب پس از تماشای فیلم، بیشتر ناشی از ضعف کارگردانی و فیلمنامه است تا تاثیر عاطفی موضوع.

در مقایسه با آثار مشابه در ژانر دفاع مقدس، «آخرین پیام» اگرچه ایده‌ای ارزشمند را دنبال می‌کند، اما در اجرا نتوانسته به کیفیت آثار هم‌ژانر خود دست یابد. فقدان خلاقیت در کارگردانی، ضعف در طراحی صدا و ناتوانی در ایجاد فضای عاطفی مناسب، از جمله عواملی هستند که مانع از موفقیت این اثر شده‌اند.

در نهایت، «آخرین پیام» فیلمی است که با وجود برخورداری از موضوعی قدرتمند و قابلیت‌های دراماتیک بالا، به دلیل ضعف در اجرا نتوانسته به اثر تاثیرگذاری تبدیل شود. این فیلم نمونه‌ای است از اینکه چگونه یک ایده خوب می‌تواند در صورت عدم پرداخت صحیح کارگردانی و نبود نگاه خلاقانه، به فرصتی از دست رفته تبدیل شود.