ماریا: ترکیب عجیب فیلمی درام و جنایی که در نهایت ناکام می‌ماند

مهدی صالحی
لبخند سبز - فیلم "ماریا" به کارگردانی مهدی اصغری، داستان دختری مهاجر به نام حلیمه است که نام هنری‌اش ماریاست. داستان از جایی شروع می‌شود که ماریا از روی پل به پایین پرت می‌شود و ماجرای زندگی او به‌طور معمایی و جنایی به تصویر کشیده می‌شود. فیلم به نوعی نمایشگر زندگی و مشکلات مردمان بلوچ است و شخصیت‌های داستان نیز به واسطه تماس و پیگیری‌های مداوم با خانواده ماریا در تماس هستند.

تحلیل فیلمنامه و شخصیت‌پردازی
فیلمنامه "ماریا" ترکیبی عجیب از عناصر جنایی، معمایی و حتی رمانتیک است که در نهایت به یک داستان سرکاری و پر اشتباه تبدیل می‌شود. فیلم تلاش کرده تا درامی جنایی و معمایی خلق کند، اما به دلیل اشتباهات فراوان و ریتم کند، نتوانسته است به طور کامل موفق باشد. کارگردان سعی داشته تا مخاطبان را با اتهامات مختلف و پیچیده درگیر کند، اما این اتهامات تنها برای درگیر کردن آنی مخاطب بوده و کارکرد کلی در قصه و روایت ندارد.

پایان فیلم نیز بسیار متحیرکننده است؛ بعد از اینهمه رفت و آمد و اتهام‌زنی به کودکان خردسال تا خشکشویی محل و عوامل ساخت فیلم، مشخص نمی‌شود که ماجرا چه بوده است. آیا خودکشی در کار بوده یا قتل انجام شده؟ قتل با چه انگیزه‌ای صورت گرفته و قاتل یا قاتلان چه افرادی بوده‌اند؟

موسیقی فیلم
حامد ثابت، آهنگساز فیلم "ماریا"، موسیقی‌ای بسیار دور از فضای فیلم ساخته است. استفاده از والس‌های پی در پی با ملودی‌ها و موتیف‌های رمانتیک-کلاسیک، از فضای فیلم بسیار دور است و بیشتر تعجب‌برانگیز است تا هرچیز دیگر. بزرگترین مشکل موسیقی فیلم ماریا، ریتم کند و خواب‌آور آن است. هرچند لحظات کوتاه موسیقی اکشن هم چاشنی برخی سکانس‌ها شده است، اما عدم همخوانی موسیقی با فضای کلی فیلم، بزرگترین مشکل موسیقی این اثر است.

کارگردانی و اجرا
مهدی اصغری در کارگردانی فیلم "ماریا" توانسته دکوپاژ و میزانسن‌های حرفه‌ای ارائه دهد و نوید درخشش کارگردانی با استعداد در سینمای ایران را بدهد. اما مشکل اصلی فیلم در فیلمنامه است. پرسش‌های بی‌پاسخ زیادی در فیلمنامه وجود دارد که ماریا تا پایان به درستی به آنها پاسخ نمی‌دهد و در شخصیت‌پردازی نیز لکنت دارد.

فیلم "ماریا" در تلاش است تا رویکرد منصفانه‌ای در مقابل قوم بلوچ داشته باشد و تصویری مهربان و محترم از این مردم نازنین ارائه دهد. اما در نهایت، فیلم نتوانسته است به طور کامل موفق باشد و بیشتر به عنوان یک اثر سرکاری و ناکام شناخته می‌شود.

نقد کلی و جمع‌بندی
فیلم "ماریا" هرچند با ایده‌ای جسورانه و قابل توجه شروع می‌شود، اما به مرور زمان کیفیت خود را از دست می‌دهد و به یکی از آثار ناکام مهدی اصغری تبدیل می‌شود.

فیلمنامه ضعیف، کارگردانی نسبتاً خوب و موسیقی نامناسب فیلم، نتوانسته‌اند به طور کامل مخاطبان را جذب کنند. با این حال، فیلم تلاش کرده تا به مسائل اجتماعی و قومیتی بپردازد و دغدغه‌های اجتماعی را به تصویر بکشد.

فیلم "ماریا" ارزش چند بار دیدن را ندارد و نمی‌تواند در میان آثار برجسته سینمای ایران جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.