نقد فیلم بچه مردم، روایتی انسانی با ساختار متوسط

مهدی صالحی

لبخند سبز - فیلم «بچه مردم» به کارگردانی محمود کریمی و تهیه‌کنندگی سیدعلی احمدی، اثری است که با نگاهی انسانی و عاطفی به موضوع کودکان رهاشده و زندگی در پرورشگاه‌ها می‌پردازد. این فیلم با الهام از تجربیات واقعی و با هدف ادای احترام به شهدای بهزیستی و تغییر نگاه جامعه نسبت به کودکان پرورشگاهی ساخته شده است. با این حال، علیرغم موضوع جذاب و دغدغه‌مند، فیلم با ضعف‌هایی در روایت، ساختار و اجرا مواجه است که مانع از تبدیل شدن آن به یک اثر سینمایی ماندگار می‌شود.

موضوع و داستان: روایتی انسانی با پتانسیل بالا

فیلم «بچه مردم» داستان کودکی را روایت می‌کند که توسط مادرش رها شده و در مسیر زندگی با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شود. این داستان با الهام از شخصیت‌های اسطوره‌ای و تاریخی همچون الیور توئیست، سهراب، حضرت یوسف و حضرت موسی، تلاش می‌کند تا مقاومت و پایداری انسان در برابر سختی‌های زندگی را به تصویر بکشد. موضوع فیلم به خودی خود جذاب و تأثیرگذار است و می‌تواند مخاطب را به تفکر درباره مسائل اجتماعی و انسانی وادارد.

با این حال، فیلمنامه با وجود پتانسیل بالا، نتوانسته به طور کامل از این موضوع بهره ببرد. روایت فیلم در برخی بخش‌ها کند و نامنسجم است و اطلاعات کلیدی داستان به جای آنکه به تدریج و در طول فیلم ارائه شوند، در بخش‌های پایانی به صورت ناگهانی و اغلب از طریق دیالوگ‌های طولانی به مخاطب تحمیل می‌شوند. این رویکرد باعث می‌شود که تماشاگر نتواند به درستی با شخصیت‌ها و وقایع فیلم ارتباط برقرار کند.

یکی از نقاط قوت فیلم «بچه مردم»، حضور بازیگران حرفه‌ای و شناخته‌شده‌ای همچون گوهر خیراندیش، رضا کیانیان، حسن معجونی و بهروز شعیبی است که توانسته‌اند با بازی‌های خود به فیلم عمق ببخشند. با این حال، بازی‌های برخی از بازیگران تازه‌کار فیلم، به ویژه در نقش‌های اصلی، ضعیف و غیرطبیعی به نظر می‌رسد. این ضعف در بازیگری به ویژه در صحنه‌های احساسی و دراماتیک بیشتر به چشم می‌آید و باعث می‌شود که مخاطب نتواند به طور کامل با شخصیت‌ها و احساسات آن‌ها ارتباط برقرار کند.

کارگردانی محمود کریمی نیز نتوانسته از ضعف‌های فیلمنامه عبور کند. فیلم فاقد ریتم مناسب است و در بسیاری از صحنه‌ها، کندی و کشش بیش از حد، باعث خستگی مخاطب می‌شود. کریمی به جای ایجاد تعلیق و تنش از طریق تصویر و فضاسازی، بیش از حد به دیالوگ‌ها متکی است و این باعث می‌شود فیلم بیشتر شبیه به یک نمایشنامه رادیویی باشد تا یک اثر سینمایی.

با این حال، طراحی صحنه و لباس فیلم قابل تحسین است. بابک کریمی طاری و نازنین خزاعی توانسته‌اند با طراحی دقیق و جزئی‌نگر، فضای نوستالژیک دهه‌های ۴۰ تا ۶۰ را به خوبی بازسازی کنند. این طراحی‌ها به همراه فیلمبرداری میلاد پرتوی، به زیبایی بصری فیلم کمک کرده‌اند.

موسیقی متن فیلم ساخته کریستف رضاعی، به خوبی با فضای فیلم هماهنگ شده است. موسیقی با تم‌های ملایم و در عین حال احساسی، به ایجاد فضای عاطفی و دراماتیک فیلم کمک کرده است. با این حال، حجم بالای دیالوگ‌ها و آف‌های صدا در برخی صحنه‌ها، باعث شده که موسیقی به اندازه کافی برجسته نشود.

یکی از نقاط قوت فیلم «بچه مردم»، نگاه اجتماعی و انسانی آن است. فیلم با الهام از تجربیات واقعی یوسف اصلانی، مدیر موسسه خیریه بهشت امام رضا، تلاش می‌کند تا زندگی کودکان پرورشگاهی و چالش‌های آن‌ها را به تصویر بکشد. این فیلم همچنین ادای احترامی به شهدای بهزیستی است که در طول سال‌ها مغفول مانده‌اند.

با این حال، فیلم در برخی بخش‌ها به جای پرداختن به ریشه‌های مشکلات اجتماعی و ارائه راه‌حل‌های عملی، به کلیشه‌ها و تصاویر سطحی از زندگی کودکان پرورشگاهی بسنده می‌کند. این رویکرد باعث می‌شود که فیلم نتواند به درستی به عمق مسائل اجتماعی بپردازد و تنها به نمایش مشکلات بسنده کند.

فیلم «بچه مردم» با وجود موضوع جذاب و دغدغه‌مند، به دلیل ضعف‌های عمده در فیلمنامه، کارگردانی و بازیگری، نتوانسته به یک اثر سینمایی ماندگار و تأثیرگذار تبدیل شود. روایت نامنسجم، ریتم کند و بازی‌های ضعیف برخی از بازیگران تازه‌کار، از جمله نقاط ضعف اصلی این فیلم هستند. با این حال، طراحی صحنه و لباس، موسیقی متن و نگاه اجتماعی فیلم، از جمله نقاط قوت آن محسوب می‌شوند.

در نهایت، «بچه مردم» فیلمی است که با ادعای پرداختن به مسائل اجتماعی و انسانی، نتوانسته به وعده‌های خود عمل کند. این فیلم اگرچه تلاش می‌کند تا زندگی کودکان پرورشگاهی و چالش‌های آن‌ها را به تصویر بکشد، اما به دلیل ضعف‌های ساختاری و اجرایی، نتوانسته به عمق این مسائل نفوذ کند و تنها به نمایش سطحی مشکلات بسنده کرده است.