پویش نقد صمیمانه در جشنواره فیلم نهال، دانشجویان پیشتاز گفت‌وگوهای سینمایی

مهدی صالحی

لبخند سبز - در قلب شلوغی و هیاهوی جشنواره فیلم دانشجویی نهال زمانی خاص برای اندیشه و گفت‌وگو تعبیه شده است. هر روز از ساعت ۱۶ تا ۱۸ سالن اصلی جشنواره شاهد یکی از پویاترین و صمیمی‌ترین بخش‌های این رویداد است؛ جایی که فیلم‌های به نمایش درآمده در همان روز در معرض نقد و بررسی حضاری قرار می‌گیرند که خود خالقان فردای سینمای ایران هستند، دانشجویان.

جلسات نقد و بررسی جشنواره دانشجویی نهال که با استقبال چشمگیر دانشجویان از رشته‌های مختلف مواجه شده رویکردی نوین و دموکراتیک را در پیش گرفته است. برخلاف شیوه مرسوم در بیشتر جلسات نقد سینمایی که در آن ابتدا اساتید و کارشناسان به بیان نظرات خود می‌پردازند و سپس فرصتی محدود برای پرسش و پاسخ اختصاص می‌یابد در جشنواره نهال این دانشجویان هستند که در کسوت نخستین منتقدان ظاهر می‌شوند. این چرخش پارادایمی، فضایی پرجنب و جوش و غیر رسمی ایجاد کرده که در آن ایده‌های نو و نگاه‌های تازه در اولویت قرار می‌گیرند.

دانشجویی از رشته مهندسی با شور و شوق خاصی درباره ساختار روایی یک فیلم تجربی نظر می‌دهد. دانشجوی دیگری از رشته روانشناسی به تحلیل شخصیت پردازی یک درام اجتماعی می‌پردازد و ارتباط آن را با مفاهیم روانشناختی توضیح می‌دهد. یک دانشجوی سینما نیز از چگونگی ترکیب بندی تصاویر و نقش آن در انتقال مفهوم فیلم سخن می‌گوید. این گفت‌وگوهای میان رشته‌ای غنای بی‌نظیری به جلسات بخشیده و ثابت کرده که نقد سینمایی تنها محدود به متخصصان این عرصه نیست.

پس از اتمام نظرات دانشجویان نوبت به دو کارشناس برنامه می‌رسد. کارشناسان حاضر در این جلسات که از سینماگران و منتقدان باتجربه انتخاب شده‌اند نقش خود را نه به عنوان «داوران نهایی» بلکه به عنوان مکمل و سازنده گفتمان ایجاد شده می‌بینند. آنها با احترام به نظرات دانشجویان به واکاوی دقیق‌تر آثار می‌پردازند و دیدگاه‌های مطرح شده را از منظر علم سینما و با استفاده از مفاهیمی مانند: میزانسن، مونتاژ، دیالکتیک تصویر و صدا و سینماتوگرافی مورد تحلیل قرار می‌دهند. اینجاست که جلسه از سطح یک گفت‌وگوی ساده فراتر رفته و به یک کارگاه آموزشی زنده و پویا تبدیل می‌شود.

یکی از این کارشناسان در این رابطه می‌گوید: انرژی و صداقت موجود در نظرات دانشجویان حیرت‌آور است. آنها بدون پیش فرض‌های سنگین و با زبانی کاملاً صمیمی به هسته اصلی اثر نفوذ می‌کنند. وظیفه ما این است که این نگاه‌های تیزبین را در چارچوبی از دانش سینمایی قرار دهیم تا هم برای خودشان و هم برای سایر حاضران به تجربه‌ای آموزنده تبدیل شود.

استقبال از این جلسات به حدی بوده که بسیاری از دانشجویان حتی پس از اتمام زمان رسمی جلسه به بحث و تبادل نظر در محوطه دانشگاه هنر ادامه می‌دهند. این فضا تنها به نقد فیلم‌ها محدود نمی‌شود بلکه به بستری برای آشنایی، شبکه سازی و شکل گیری ایده‌های مشترک برای ساخت آثار آینده تبدیل شده است.

مدیریت جشنواره نهال با اجرای این برنامه نشان داده که به پرورش نسل آینده سینماگران و منتقدان به صورت توأمان باور دارد. این جلسات عملاً درسی عملی در فرهنگ نقدپذیری و گفت‌وگوی سازنده است؛ درسی که هر هنرمند جوانی برای رشد و شکوفایی به آن نیاز مبرم دارد. به نظر می‌رسد جشنواره نهال با این ابتکار نه تنها به محلی برای نمایش فیلم‌ها که به کارگاهی بزرگ برای تمرین دموکراسی در عرصه نقد و پرورش ذهن‌های پرسشگر تبدیل شده است. حضوری پرشور که نوید بخش آینده‌ای درخشان برای سینمای ایران است.