کلانه کردستان قدیمی ترین فست فود جهان

لبخند سبز - کلانه نوعی خوراک بهاره مربوط به استان کردستان است که در شهرهای مختلف این استان طبخ می‌شود. البته به لطف امکانات عصر جدید، این غذا در تمامی فصول سال طبخ می‌شود و شما می‌توانید در هر فصلی از سال که به این منطقه سفر کردید این طعم بی‌نظیر را تجربه کنید. کلانه را غذایی 300 ساله می‌دانند که علاوه بر بومیان منطقۀ کردستان در میان گردشگر ان محبوبیت بسیار زیادی دارد. جالب است بدانید که کلانه به دلیل سرعت بالای پخت عنوان قدیمی‌ترین فست فود جهان را از آن خود کرده است که البته با توجه به مواد طبیعی و سالمی که در آن به کار می‌رود، هیچ‌یک از مضرات دیگر فست‌فودهای معمول را ندارد. کلانه انتخابی بسیار مناسب و مقوی برای وعدۀ صبحانه است.
کلانه در واقع نوعی نان است اما از نظر ارزش غذایی یک وعدۀ کامل به حساب می‌آید. مادۀ اولیه کلانه کردی خمیر نان لواش و سبزی است. سبزی مورداستفاده در این نان بیشتر پیازچه، ترۀ کوهی و سیر وحشی است که به‌صورت خردشده استفاده می‌شود. در فصل بهار که گیاهان کوهی سر از خاک برآورده‌اند، کلانه طعم دیگری دارد. چرا که در این فصل کردها از پیازچۀ کوهی و نوعی دیگر از گیاه کوهی برای پخت کلانه استفاده می‌کنند که به آن کنیوال می‌گویند.

دستور پخت

طرز پخت کلانه به این شکل است که ابتدا خمیر نان لواش را به اندازۀ یک دایرۀ متوسط پهن می‌کنند و بر روی نیمی از این دایره مقداری پیازچۀ خردشده و کنیوال می‌ریزند. سپس، نیمدایرۀ دوم را روی نیمدایرۀ اول برمی‌گردانند و آن را به کمک بالشتک‌های مخصوص پخت نان، که ناونده نام دارد، روی ساجی که از قبل روی آتش قرار گرفته می‌پزند. ساج وسیلۀ بزرگ گرد و فلزی است که شبیه به یک بشقاب بزرگ گود است. این وسیله در قدیم از چدن ساخته می‌شد و به‌صورت محدب روی آتش قرار می‌گرفت. یعنی به شکلی که برآمدگی آن به سمت بالا باشد. پس از داغ شدن، خمیر نان را که روی ناونده قرار گرفته روی ساج می‌خواباندند تا بپزد. پس از پختن نان خود را از ساج جدا می‌کند. ساج در واقع نوعی تنور سیار است. همچنین، لازم به ذکر است که زمان لازم برای تهیۀ مواد و خمیر کلانه چیزی حدود نیم ساعت است و طبخ آن تنها ده دقیقه زمان می‌برد.
برای سرو کلانه پس از پخت روی آن روغن حیوانی یا کرۀ حیوانی می‌مالند و آن را با دوغ می‌خورند. معمولاً در کردستان اگر بخواهند از کلانه به‌عنوان یک غذای کامل استفاده کنند، در کنار آن آش دوغ نیز سرو می‌شود. آش دوغ کردی نیز در فصل بهار به دلیل استفاده از گیاهی کوهی به نام لوشه، که در فارسی به آن والک می‌گویند، طعمی خاطره‌انگیز می‌یابد. بنابراین، بعید است که در فصل زیبای بهار به منطقۀ کردستان سفر کنید و کردهای غیور و مهمان‌نواز شما را به مهمای کلانه و آش دوغ دعوت نکنند. جالب اینجاست که در برخی مناطق هنگام روغن زدن به کلانه بر روی آن شکر نیز می‌مالند.
از آنجا که آرد مورداستفاده در کلانه با سایر نان‌های صنعتی متفاوت است و از آرد سبوس‌دار و بسیار مقوی در پخت آن استفاده می‌شود، این غذا انتخابی بسیار انرژی‌زا و مفید است که این خاصیت با استفاده از کره بیشتر نیز می‌شود. امروزه علاوه بر منازل و مراکز سنتی در نانوایی‌های صنعتی نیز پخت کلانه در استان کردستان و آذربایجان غربی رواج دارد. این نان لذیذ همچنین دارای انواع ویتامین‌های K، B، و C است و بسیاری از مردم برای وعدۀ عصرانه یا صبحانه آن را به منزل می‌برند. بسیاری نیز آن را به‌عنوان سوغات منطقۀ کردستان به دیگر شهرهای کشور می‌برند. کلانه علاوه بر منطقۀ کردستان در مناطق کردنشین استان آذربایجان غربی نیز در شهرهای مانند بوکان و مهاباد طبخ می‌شود و طرز پخت آن تفاوتی با شهرهای استان کردستان ندارد.