اسرار طراحی برج آزادی؛ از چهار عنصر تا عدد مقدس هفت

گلاره امیدی

برج آزادی تهران، این شاهکار معماری مدرن که به عنوان نماد پایتخت شناخته می‌شود، داستانی پر فراز و نشیب از تاریخ معاصر ایران را در خود جای داده است. این بنای باشکوه که در غرب تهران به عنوان دروازه ورودی شهر قد علم کرده، نه تنها یک جاذبه گردشگر ی، بلکه گنجینه‌ای از هنر، تاریخ و فرهنگ ایرانی است.

ساخت برج آزادی به دستور محمدرضا پهلوی و به مناسبت جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی ایران آغاز شد. حسین امانت، معمار جوان ایرانی که در آن زمان تنها 24 سال داشت، طرح این برج را ارائه داد و در مسابقه طراحی آن برنده شد. ساخت این بنا از سال 1348 آغاز و در سال 1350 با نام "برج شهیاد" به بهره‌برداری رسید. پس از انقلاب 1357، نام آن به "برج آزادی" تغییر یافت.

معماری برج آزادی ترکیبی بی‌نظیر از سبک‌های پیش از اسلام، اسلامی و مدرن است. طاق اصلی برج با الهام از ایوان‌های ساسانی و طاق کسری طراحی شده، در حالی که نقوش اسلیمی و کاشی‌های فیروزه‌ای، هنر اسلامی را به نمایش می‌گذارند. چهار ستون مرتفع برج، نماد چهار عنصر طبیعی آب، باد، خاک و آتش در فرهنگ زرتشتی هستند. ارتفاع برج 45 متر است که با احتساب زیرزمین به 63 متر می‌رسد.

برج آزادی در طول تاریخ شاهد رویدادهای مهمی بوده است؛ از جشن‌های 2500 ساله و تجمعات انقلابیون تا مراسم تحلیف رئیس‌جمهورهای پس از انقلاب. امروزه این برج به عنوان نماد وحدت ملی و یادآور مبارزات مردم ایران شناخته می‌شود.

در زیرزمین برج، موزه‌ای غنی از تاریخ ایران قرار دارد که آثار باستان‌شناسی از دوره‌های هخامنشی، ساسانی و اسلامی را به نمایش می‌گذارد. صنایع دستی نفیس مانند فرش‌های دستباف، میناکاری و خاتم‌کاری نیز در این موزه قابل مشاهده هستند.

شب‌های برج آزادی صحنه‌ای تماشایی از نورپردازی‌های خیره‌کننده است. در مناسبت‌های ملی مانند 22 بهمن، نورپردازی به رنگ پرچم ایران تغییر می‌کند و برخی شب‌ها نمایش‌های چندرسانه‌ای ترکیبی از نور و موسیقی ایرانی اجرا می‌شود.

میدان اطراف برج خود یک جاذبه گردشگر ی است. پارک‌های سرسبز، فواره‌های موزیکال و غرفه‌های صنایع دستی، فضایی دلنشین برای گردشگر ان ایجاد کرده‌اند. سالن‌های برج نیز میزبان نمایشگاه‌های موقت هنری و فرهنگی است.

بهترین زمان برای بازدید از برج آزادی، فصل بهار و پاییز است که آب و هوای تهران معتدل است. تماشای برج در غروب آفتاب، زمانی که نورپردازی‌ها آغاز می‌شود، تجربه‌ای به یاد ماندنی است. دسترسی به برج از طریق مترو (ایستگاه میدان آزادی) بسیار آسان است و پارکینگ طبقاتی بزرگی نیز برای خودروها وجود دارد.

برج آزادی در فرهنگ عامه جایگاه ویژه‌ای دارد. این بنا در بسیاری از فیلم‌های ایرانی و خارجی به عنوان نماد تهران به تصویر کشیده شده است. شاعران و خوانندگان نیز در آثار خود از این برج به عنوان نماد ایران یاد کرده‌اند.

امروز برج آزادی نه تنها تصویری از گذشته ایران، بلکه نشانه‌ای از آینده‌ای روشن است که با همبستگی مردم شکل می‌گیرد. این بنای باشکوه روایتگر تاریخ پر فراز و نشیب ایران است و هر ساله هزاران گردشگر را به سوی خود جذب می‌کند.