سفر به بندر عباس - قسمت اول

نویسنده : مهدی صالحی

لبخند سبز - بندر عباس از آن شهرهایی است که در فصل زمستان مسافران و گردشگر ان زیادی را به خود جذب می‌کند به همین خاطر امروز می‌خواهیم سری در این شهر بزینم و مکانهای دیدنی و جاذبه های گردشگر ی آن را معرفی کنیم

تاریخچه

در زمان فرمانروایی داریوش بزرگ (بین ۵۸۶و ۵۲۲پیش از میلاد) فرمانده سلیاکوس به فرمان داریوش بزرگ از بندرعباس با کشتی به اکتشاف اقیانوس هند و دریای سرخ پرداخت. در زمانی که اسکندر، شاهنشاهی ایران را فتح می‌کرد، بندرعباس با نام هُرمیرزاد (Hormirzad) شناخته می‌شد.البته این شهر در محل فعلی نبود و شهر کوچکی در مسیر بندرعباس میناب قرار داشت و مرکزیت اصلی بیشتر با جزیره هرمز بود.

گمبرون

در مورد کلمه ی گمبرون دو نظریه وجود دارد:

1- تا قبل از قرن چهارم هجری در حوالی بندرعباس فعلی بندر و روستای کوچکی به نام سورو وجود داشت. در سال ۱۵۱۴پرتغالی‌ها این منطقه کوچک را برای پیاده شدن و بارگیری اجناس از خشکی انتخاب کردند. به دلیل خرچنگ زیادی که در سواحل این بندر وجود داشت نام آن را بندر «کاماراو» یا «گامارائو» یعنی بندر خرچنگ گذاشتند. نام متداول بعدی یعنی گامبرون به احتمال زیاد از واژه پرتغالی گامارائو گرفته شده‌است.

2- کلمه ی گمبرون کلمه ایست ترکی به معنی "دماغ گشاد" یا "دهانه گشاد" با ساختار "گن" + "بورون" که به علت ساکن بودن نون و قرار داشتن آن قبل از حرف با نون به میم تبدیل می‌شود یا اصطلاحا اقلاب صورت می‌گیرد. از بین دو نظریه ی بالا نظریه ی دوم بیشتر صحیح به نظر می‌آید زیرا که اصلا کلمه ی "بندر خرچنگ" در زبان پرتغالی به معنی "کامارائو" نیست.

بندرعباس یکی از بنادر مهم ایران در جاده ابریشم بوده‌است بطوری که کاروان‌های بازرگانان در این شهر به انجام مراحل گمرکی می‌پرداختند و از این مسیر برای انتقال کالاهای خود به اروپا و آفریقا و آمریکا اقدام می‌کردند.

3- در تقسیم بندیهای استانی قدیم، بندرعباس (به همراه میناب و شهرهای شرق هرمزگان) شهرستانی از استان کرمان قدیم (استان 8) بود و بعدها به عنوان استان ساحلی و سپس هرمزگان مستقل گردید. 

نام بندرعباس

در سال ۱۶۲۲میلادی شاه عباس توانست با کمک انگلیسی‌ها و توانمندی سردار ایرانی امام قلی خان دست پرتغالی‌ها را از این بندر کوتاه کند. به افتخار این پیروزی بندر گمبرون به بندر عباس تغییر نام داد. در تقسیمات فعلی کشوری شهر بندرعباس مرکز استان هرمزگان و یکی از مهم‌ترین مراکز راهبردی و بازرگانی ایران در جوار خلیج فارس و دریای عمان است. 

سراسرنمای نقشه ایران در ۱۸۱۴میلادی. بندرعباس و بخش بزرگی از هرمزگان بخشی از ایالت بزرگ کرمان بوده‌است

موزه مردم شناسی

ابتدا به موزه مردم شناسی بندرعباس می‌رویم تا بیشتر با اداب و رسوم این هموطنان عزیزمان آشنا شویم برای همین باید به حمام گله داری برویم این حمام یکی از مهمترین آثار تاریخی و فرهنگی این شهر است که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌است. این حمام تاریخی توسط شیخ احمد گله داری که یکی از خیران و تاجران هرمزگان بود ساخته شده و آن را وقف مسجد گله داری کرده‌است. این حمام تا چندسال پیش که حمام‌های اختصاصی در خانه‌ها وجود نداشت، همیشه شلوغ بود و گاهی اوقات از قبل باید نوبت گرفته می‌شد.

اگرچه که حمام گله داری در حدود سال‌های ۱۳۳۳تا ۱۳۳۸بازسازی شد، اما در دهه ۴۰و با لوله کشی آب شهری و ورود حمام به خانه‌های مردم، کم کم از رونق افتاد و متروکه شد.

حمام گله داری در دهه ۷۰به اداره میراث فرهنگی واگذار شد و پس از مرمت در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و به عنوان یکی از جاهای دیدنی بندرعباس شناخته می‌شود.

آب مصرفی این حمام از طریق یک چاه تامین می‌شده که این آب پس از عبور از محفظه آتش دان، گرم می‌شده و برای استفاده، وارد محیط حمام می‌شده‌است. همچنین روشنایی این حمام از طریق روزنه‌های تعبیه شده در سقف تامین می‌شده‌است.

برای بازدید از حمام گله داری به عنوان یکی از جاهای تفریحی بندرعباس و همچنین موزه مردم شناسی، می‌توانید همه روزه به جز تعطیلات رسمی، از ساعت ۸صبح تا ۸شب به حمام گله داری بندرعباس واقع در بلوار ساحلی، خیابان دلگشا مراجعه کنید.

معبد هندوها

از آنجا که در گذشته بندرعباس کانون تجارت ایران با کشورهای همسایه بود و کشور هندوستان یکی از اصلی‌ترین همکاران تجاری ایران بود باعث شد تا تجار و بازرگانان زیادی به ایران و خصوصا بندرعباس بیایند و در آن‌جا ساکن شوند.

یکی از مناطق دیدنی بندرعباس که مربوط به ارتباطات فرهنگی ایران و هند می‌شود، معبد هندوهای بندرعباس یا پرستشگاه بت گوران است. بنای معبد هندوها در حدود سال ۱۲۷۰ساخته شد. در آن زمان حدود ۱۰۰نفر از اهالی هندوستان در بندرعباس ساکن بودند که رفته رفته این عدد تا حدود سال ۱۳۴۰به بیشترین میزان خود رسید.

این بنا که توسط تاجران هندی ساخته شد، رفته رفته و با خروج آن‌ها از بندرعباس و با خارج کردن بت‌ها و محراب اصلی، کم کم به یک بنای مخروبه تبدیل شد.این بنا که معماری آن برگرفته از معماری هندی است و دارای اتاق‌های کوچکی برای طلبه‌های مکتب برهمنی است، شکوه و عظمت بی‌نظیری دارد و می‌توان جنبه‌هایی از معماری ایرانی را به صورت آمیخته با معماری هندی در آن مشاهده کرد. برای بازدید از این بنای شگفت انگیز و زیبا که یکی از جذاب ترین جاهای دیدنی بندرعباس است، می‌توانید به بلوار امام خمینی، چهارراه برق، روبروی بازار روز بندرعباس مراجعه کنید. ساعات بازدید از این جاذبه دیدنی بندرعباس همه روزه به جز تعطیلات رسمی و از ساعت ۸صبح تا ۱۸است

عمارت کلاه فرنگی

عمارت کلاه فرنگی بندرعباس در گذشته به عنوان محل اصلی گمرک و کانون تجارت بندرعباس استفاده می‌شده‌است.این عمارت دو طبقه که طبقه اول آن محل نگهداری وسایل و کالا و طبقه دوم آن محل قرارگیری دفاتر اداری بوده، عمدتا با استفاده از چوب ساخته شده‌است.عمارت کلاه فرنگی که به دلیل شباهت به کلاه مردمان اروپایی به این نام مشهور شده، یکی از زیباترین جاهای دیدنی بندرعباس است. این عمارت در سال ۱۳۸۴به عنوان اثر ملی در ایران ثبت شده‌است.عمارت کلاه فرنگی بندرعباس مدتی به عنوان دارالحکومه بندرعباس و همچنین مدتی به عنوان گمرک استفاده می‌شده‌است.

این عمارت زیبا دارای ۳۳اتاق و چندین سالن کوچک و بزرگ است. عمارت کلاه فرنگی به عنوان یکی از مکان های دیدنی بندرعباس در بلوار آیت الله طالقانی، روبروی بندر مسافری شهید حقانی قرار دارد.

موزه حیات وحش بندر عباس

آیینه تمام‌نمای حیات‌وحش منطقه بندرعباس را می‌توان در موزه حیات وحش این استان دید. ساختمان و بنایی دو طبقه با مساحت ۱۸۵ متری که طراحی شده تا گونه‌گونه‌های زیست محیطی منطقه هرمزگان را مشاهده کنید. در این موزه گونه‌های مختلف جانوری مثل حیوانات، پستانداران، پرنده‌ها و ماهی‌ها آماده خودنمایی مقابل چشمان شما هستند.

در این موزه باتوجه به کثرت در گونه‌های جانوری و گیاهی سعی شده آن‌ها را به‌صورت منطقه‌ای دسته‌بندی کنند. مثلا محیط و حیوانات مناطق حواظت شده مثل حرا، جزایر فارو، دشت طارم و…. شبیه‌سازی شده‌اند.

مسجد دلگشا

اما یکی دیگر از جاهای دیدنی بندرعباس مسجد جامع دلگشا و یا مسجد جامع اهل سنت بندرعباس است. مسجد جامع اهل سنت بندرعباس به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و باسابقه‌ترین مساجد شهر بندرعباس، در حدود ۲۵۰سال پیش ساخته شده‌است.

معماری زیبا و جذاب این مسجد، آن را به یکی از مهمترین و زیباترین مناطق دیدنی بندرعباس تبدیل کرده‌است. حاج زین العابدین اوزی به عنوان سازنده و خیر این مسجد شناخته می‌شود. فضای داخلی این مسجد حس آرامش و زیبایی را به صورت توامان منتقل می‌کند و بازدید از این مسجد می‌تواند یکی از به یاد ماندنی‌ترین تجارب شما از مناطق دیدنی بندرعباس باشد. معماری مسجد جامع اهل سنت بندرعباس برگرفته از معماری ایرانی اسلامی است. این مسجد در فضایی به مساحت ۴۹۰۰مترمربع و با داشتن ۲۰در یکی از بزرگترین مساجد بندرعباس است. این مسجد تاکنون چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته‌است. مسجد جامع اهل سنت یا مسجد دلگشا بندرعباس به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با توجه به این که در حال حاضر نماز جماعت در این مسجد برگزار می‌شود، در ساعاتی غیر از برگزاری نماز جماعت می‌توانید از این مسجد زیبا بازدید کنید. بازدید از این مسجد رایگان است. مسجد جامع دلگشا در خیابان ساحلی، خیابان مسجد جامع، سه راهی دلگشا قرار دارد.