لباس محلی کرمانجی خراسان جنوبی، گنجینه رنگ‌ها و اصالت

اسد صالحی

لبخند سبز - گردشگر ان با سفر به روستاهای خراسان جنوبی، با هنری زنده و پویا روبه‌رو می‌شوند، لباس محلی کرمانجی. این پوشش که به‌ویژه در روستای چنشت بیرجند حفظ شده، نه تنها نماد هویت قومی، بلکه شاهدی بر مقاومت فرهنگی در برابر تغییرات زمان است. با ثبت ملی چنشت به عنوان "روستای رنگ‌ها"، این لباس به جاذبه‌ای منحصربه‌فرد برای گردشگر ی فرهنگی تبدیل شده است.

 اجزای لباس زنان، از کراس تا سکه‌های درخشان

 کراس (پیراهن)، پیراهنی بدون یقه از جنس حریر یا کتان، به رنگ‌های سبز، قرمز و آبی که با نقوش گلومرغ دست‌دوزی می‌شود. این طرح‌ها الهام‌گرفته از طبیعت کویری خراسان جنوبی هستند.

 کله (جلیقه مخملی)، روی کراس پوشیده می‌شود و با سکه‌های نقره‌ای قدیمی (دراو) تزیین می‌گردد. صدای به‌هم‌خوردن سکه‌ها هنگام راه رفتن، موسیقی خاصی ایجاد می‌کند.

 شیلوار (دامن)، دامنی پرچین و رنگارنگ که تا زانو می‌رسد و معمولاً از مخمل دوخته می‌شود. رنگ نارنجی و زرد در لباس دختران جوان غالب است.

 سرپوش، شامل چارقد گلدار و کلوته (کلاه پول‌دوزی‌شده). کلوته با سکه‌های نقره و منجوق‌های رنگی پوشیده می‌شود و نماد وضعیت اقتصادی خانواده است.

 لباس مردان، سادگی با نشانه‌های اصالت

 چوخه، نیم‌تنه‌ای پشمی برای فصل سرما، اغلب به رنگ‌های قهوه‌ای و سرمه‌ای.

 شلوار کردی (رانک)، گشاد در بالاتنه و تنگ در مچ پا، از جنس کرباس محلی.

 شال کمری، پارچه‌ای راه‌راه که به کمر بسته می‌شود و هم جنبه تزیینی دارد و هم کاربردی.

 نقش لباس در گردشگر ی پایدار

امروزه زنان روستای چنشت با ایجاد کارگاه‌های صنایع دستی، لباس‌های محلی را به گردشگر ان می‌فروشند. در نوروز ۱۴۰۳، فروش این لباس‌ها ۴۰٪درآمد سالانه روستا را تأمین کرد. برنامه‌هایی مانند "جشنواره رنگ‌های چنشت" (هر ساله در اردیبهشت) فرصتی برای تجربه مستقیم این فرهنگ است، جایی که گردشگر ان می‌توانند لباس کرمانجی بپوشند و در رقص‌های محلی شرکت کنند.

 راهکارهای توسعه گردشگری

 احیای آیین‌ها، اجرای مراسم عروسی سنتی با لباس محلی در مجموعه‌های تاریخی مانند قلعه فورگ.

 تلفیق با طبیعت‌گردی، برگزاری تورهای دوخت لباس در باغ و عمارت رحیم‌آباد بیرجند.

لباس کرمانجی تنها پوشش نیست؛ زبانی گویا از تاریخ مهاجرت‌ها است. گردشگران با دیدن سکه‌های قدیمی دوخته‌شده بر کله، داستان نسل‌هایی را می‌خوانند که فرهنگ خود را در تاروپود پارچه جاودانه کردند.