اشک هور: روایتی شاعرانه از انتظار و ایثار در سینمای دفاع مقدس

مهدی صالحی

لبخند سبز - فیلم "اشک هور" به کارگردانی مهدی جعفری، اثری است که با نگاهی شاعرانه و احساسی به زندگی شهید علی هاشمی، یکی از فرماندهان برجسته دوران دفاع مقدس، می‌پردازد. این فیلم که در جشنواره فیلم فجر امسال حضور داشته، با روایتی غیرخطی و استفاده از فلاش‌بک‌ها و فلاش‌فورواردها، سعی دارد تا فرازهایی از زندگی خانوادگی و رزمی این شهید را به تصویر بکشد. اما آیا "اشک هور" توانسته است به عنوان یک اثر سینمایی موفق در ژانر دفاع مقدس ظاهر شود؟

روایت غیرخطی و مفهوم انتظار

"اشک هور" با بهره‌گیری از یک فیلمنامه غیرخطی، داستان خود را در دو بازه زمانی اصلی روایت می‌کند: تیرماه سال ۱۳۶۷و دهه هشتاد. راوی فیلم، یک رزمنده سابق است که در هور العظیم (که اکنون خشک شده) به دنبال پیکر شهید هاشمی می‌گردد. این ساختار روایی به فیلم این امکان را می‌دهد که هم به زندگی شخصی هاشمی و هم به نقش او در جنگ بپردازد. مفهوم انتظار، به ویژه از طریق شخصیت مادر هاشمی (با بازی رویا افشار)، به عنصری دراماتیک و تأثیرگذار در فیلم تبدیل شده است. این انتظار طولانی، که بیست و دو سال به طول می‌انجامد، نمادی از رنج و صبر مادران شهداست و به خوبی در فیلم پرداخته شده است.

شاعرانگی در سکانس‌های جنگی

یکی از نقاط قوت "اشک هور"، سکانس‌های جنگی آن است که با شاعرانگی و دقت بصری بالا کار شده‌اند. صحنه حمله هلیکوپترهای دشمن و ناپدید شدن هاشمی پس از انفجار موشک، یکی از به یادماندنی‌ترین بخش‌های فیلم است. جعفری در این سکانس‌ها توانسته است تعلیق و هیجان را به خوبی ایجاد کند و همزمان بر روحیه فداکارانه و ایثارگرانه شهید هاشمی تأکید کند. این بخش‌ها به‌وضوح نشان می‌دهند که جعفری از تجربه‌های قبلی خود در فیلم‌سازی دفاع مقدس (مانند "یدو و ۲۳نفر") درس‌های ارزشمندی گرفته است.

بازی رویا افشار: نقطه قوت فیلم

بدون شک، بازی رویا افشار در نقش مادر شهید هاشمی، یکی از برجسته‌ترین عناصر فیلم است. افشار با بازی باورپذیر و احساسی خود، تصویری ماندگار از یک مادر در انتظار بازگشت فرزندش خلق کرده است. او توانسته است رنج، امید و عشق مادرانه را به شکلی عمیق و تأثیرگذار به تصویر بکشد. این نقش‌آفرینی، نه تنها به فیلم عمق می‌بخشد، بلکه باعث می‌شود مخاطب به راحتی با شخصیت مادر همذات‌پنداری کند.

این را هم بخوانید : اسفند؛ داستان مردی که جنگ را با دیپلماسی و شجاعت پیش برد

ضعف در شخصیت‌پردازی

با وجود نقاط قوت فراوان، "اشک هور" از ضعف‌هایی نیز رنج می‌برد. یکی از اصلی‌ترین مشکلات فیلم، شخصیت‌پردازی سطحی برخی از شخصیت‌هاست. به جز مادر هاشمی، سایر شخصیت‌ها به اندازه‌ای عمیق و باورپذیر نیستند که بتوان با آنها ارتباط برقرار کرد. این موضوع به ویژه در مورد شخصیت شهید هاشمی مشهود است. اگرچه فیلم سعی دارد تا جنبه‌های مختلف زندگی او را نشان دهد، اما این تلاش‌ها به اندازه‌ای موفق نیستند که بتوانند تصویری جامع و عمیق از او ارائه دهند.

فیلمبرداری و فضاسازی

فیلمبرداری "اشک هور" در سطح استانداردهای جهانی قرار دارد و به خوبی توانسته است فضای جنگ و انتظار را به تصویر بکشد. استفاده از نورپردازی طبیعی و ترکیب‌بندی‌های دقیق، به فیلم جلوه‌ای بصری و شاعرانه بخشیده است. فضای ابری و گرفته هور العظیم نیز به خوبی با حال و هوای فیلم همخوانی دارد و بر احساسات مخاطب تأثیر می‌گذارد.

"اشک هور" فیلمی است که با نگاهی شاعرانه و احساسی به زندگی شهید علی هاشمی و خانواده‌اش می‌پردازد. این فیلم با بهره‌گیری از روایت غیرخطی، سکانس‌های جنگی تأثیرگذار و بازی درخشان رویا افشار، توانسته است بخشی از رنج و ایثار مادران شهدا را به تصویر بکشد. با این حال، ضعف در شخصیت‌پردازی و عدم عمق‌بخشی به برخی از شخصیت‌ها، از جمله شهید هاشمی، باعث شده است که فیلم نتواند به تمام پتانسیل خود دست یابد.

در نهایت، "اشک هور" اثری است که با وجود برخی کاستی‌ها، توانسته است روح سلحشوری و عرق ملی را به خوبی منتقل کند و به عنوان یکی از فیلم‌های شاخص سینمای دفاع مقدس در جشنواره امسال مطرح شود. این فیلم نشان می‌دهد که سینمای دفاع مقدس هنوز هم می‌تواند با روایت‌های تازه و خلاقانه، مخاطبان عام و خاص را تحت تأثیر قرار دهد.