مکان‌های تاریخی نزدیک حرم امام رضا(ع)

تقی حمیدی مجد

لبخند سبز - حرم امام رضا(ع) به دلیل قداست وتوجه ویژه ای که ایرانیان به این امام رئوف دارند به عنوان مرکز توجه شهر مشهد بوده است به همین دلیل اماکن تاریخی و مذهبی فراوانی در اطراف و خود حرم وجود دارد در این مقاله از پایگاه خبری لبخند سبز می‌خواهیم شما را با این اماکن گردشگر ی بیشتر آشنا کنیم البته قبلا در مقاله‌ای با عنوان مکان های تاریخی مشهدآثار تاریخی و باستانی این شهر را معرفی کرده بودیم

آرامگاه نادرشاه افشار

در سال ۱۱۴۵ هجری قمری، فردی به‌نام هوشنگ سیحون، مقبره‌ای باشکوه و با معماری چشم‌نواز را به‌عنوان یادبود از نادرشاه افشار با خشت و گل بنا کرد. آرامگاه نادرشاه افشار، از معروف‌ترین جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم محسوب می‌شود که دو تالار موزه را نیز در دل خود جای داده است. در موزه نادرشاه افشار می‌توانید اشیاء تاریخی و ارزشمندی مانند: جنگ افزارها و سلاح مشاهده کنید. در آرامگاه نادرشاه افشار می‌توانید یک سکوی دوازده پله‌ای، محل گور، یک پوشش خیمه مانند، یک سکوی مرتفع در کنار قبر که بر روی آن مجسمه نادرشاه سوار بر اسب به همراه سه نفر دیگر را ببینید.

فاصله تا حرم: ۳.۵ کیلومتر، حدود ۱۰ دقیقه

آدرس: خیابان شیرازی، ضلع شمال غربی چهارراه شهدا (نادری سابق)

ساعت کاری: ۹:۰۰ صبح الی ۱۷:۰۰ عصر (این مجموعه در روزهای شهادت، تاسوعا و عاشورا تعطیل است.)

قیمت بلیط: ۱۰۰۰۰ تومان

حمام مهدی قلی بیک یا موزه مردم شناسی مشهد

از دیگر جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم امام رضا که در بین گردشگر ان محبوب و پرطرفدار است؛ حمام مهدی قلی بیک نام دارد. این حمام تاریخی درحال حاضر به‌عنوان موزه مردم‌شناسی مشهد فعالیت دارد؛ به این شکل هم از یک اثر تاریخی با معماری اصیل ایرانی بازدید می‌کنید و هم با سبک زندگی مردمان این منطقه آشنا می‌شوید. این حمام در واقع جزء قدیمی‌ترین حمام‌های موجود در ایران است که قدمت آن به دوران صفوی باز می‌گردد. نقاشی‌های منحصر به فرد و جزئیات خاص طراحی‌های آن می‌تواند هر فردی را مجذوب خود کند. در گذشته این حمام به دستور مهدی قلی بیک جانی قربانی از امیران ترک خراسانی ساخته شد و اکنون به عنوان موزه تخصصی مردم شناسی مشهد فعال است. با بازدید از این موزه جذاب می‌توانید با فرهنگ و نحوه زندگی اقوام مختلف در گذشته آشنا شوید.

فاصله تا حرم: داخل حرم، ۱۵ دقیقه پیاده روی

آدرس: خیابان اندرزگو، اندرزگو ۱۳، انتهای بازار بزرگ فرش

ساعت کاری:

شنبه تا چهارشنبه ساعت ۸:۰۰ تا ۱۲:۳۰ | پنجشنبه ها ساعت ۸:۰۰ تا ۱۱:۱۳ | جمعه ها و ایام تعطیل ساعت ۸:۰۰ تا ۱۲:۰۰

قیمت بلیط: ۵۰۰۰ تومان

موزه مرکزی آستان قدس رضوی

برای گشت‌وگذار در بین جاهای دیدنی مشهد نزدیک به حرم، سری به موزه آستان قدس رضوی بزنید و از تماشای گنجینه‌ای غنی از آثار تاریخی و اشیای قدیمی لذت ببرید. این موزه دارای بخش‌های مختلفی است که شامل موزه تمبر، موزه فرش، موزه سکه، موزه قرآن، موزه تاریخ حرم، موزه هنرهای تجسمی، موزه اسکناس، موزه استاد فرشچیان، موزه مردم‌شناسی و… می‌شود. همان‌طور که مشاهده می‌کنید در این موزه، دیدنی‌های فراوانی وجود دارد که بازدید از آن‌ها برای هر گردشگر ی جذاب و دلچسب است.

فاصله تا حرم: داخل حرم، ۱۷ دقیقه پیاده روی

آدرس: حرم مطهر رضوی، صحن کوثر، ضلع شرقی

ساعت کاری:روزهای عادی ۸:۰۰ الی ۱۸:۰۰ همه روزه حتی ایام تعطیل | موزه قرآن و نفایس، موزه گنجینه نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، موزه فرش، موزه هدایای مقام معظم رهبری، تالار آثار استاد فرشچیان، موزه مردم شناسی و موزه آرایه های معماری حرم رضوی ۸ تا ۱۲:۳۰ 

قیمت بلیط: نرخ بلیط موزه مردم شناسی و موزه قرآن و نفایس هر یک ۵۰۰۰ تومان و نرخ بلیط موزه مرکزی و موزه فرش ۵۰۰۰ تومان

خانه داروغه مشهد

از دیگر جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم می‌توان به خانه‌ای تاریخی و با معماری چشم‌نواز اشاره کرد که ترکیبی بی‌نظیر از معماری اصیل ایرانی و معماری روسی را به‌نمایش گذاشته است. خانه داروغه مشهد در بنایی دو طبقه قرار دارد که برای رسیدن به ساختمان اصلی آن باید از حیاطی دلباز و زیبا عبور کنید. حوضی فیروزه‌ای در محوطه این خانه قرار دارد که درست در میان دو باغچه‌ی سرسبز و پرگل قرار گرفته است. این خانه در اواخر دوره قاجار یک خانه شخصی و محل برگزاری مهمانی‌های یوسف خان هراتی بود که تا سه دهه پیش، محل اقامت ورثه یوسف خان بود. هیئت روستای شهیدیه میبد در سال ۱۳۶۱ با خرید خانه داروغه، آن را تبدیل به حسینیه و محل برگزاری مراسم مذهبی و اقامت اعضای این هیئت کردند.

پس از گذشت چند سال این خانه فرسوده و خالی از سکنه شد. شهرداری مشهد در سال ۱۳۹۱ به کمک یک شرکت عمران و مسکن سازان ثامن، خانه داروغه مشهد را مورد مرمت و بازسازی قرار دادند. از سال ۱۳۹۴ تا به اکنون نیز به عنوان موزه برای بازدید گردشگر ان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خانه جذابیت‌های بی‌شماری دارد که یکی از آن‌ها امکان استفاده از نیروهای طبیعی باد، خورشید و آب است.

فاصله تا حرم: ۱.۷ کیلومتر، ۵ دقیقه با ماشین یا ۲۰ دقیقه پیاده روی

آدرس: محله بزرگ نوغان، ریز محله قبر میر، خیابان نواب صفوی، شارستان رضوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه

ساعت کاری: ۸:۰۰ الی ۱۴:۰۰ و ۱۶:۰۰ الی ۱۹:۰۰

قیمت بلیط: ۵۰۰۰ تومان

مسجد گوهرشاد

معروف‌ترین و محبوب‌ترین مناطق جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم، مسجد گوهرشاد نام دارد که با جذابیت‌های فراوان خود در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است. این مسجد یادگاری از دوران تیموری است که به داشتن مناره‌های بلند و کاشی‌کاری‌های ظریف و هنرمندانه معروف است. جالب است بدانید که دستور ساخت این مسجد را همسر شاهرخ که گوهرشاد بیگم نام داشت، صادر کرده است.

فاصله تا حرم: داخل حرم، ۲ دقیقه پیاده روی

آدرس: در جنوب حرم علی بن موسی‌الرضا است

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

خانه توکلی مشهد

در لیست جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم، نباید فرصت بازدید از خانه توکلی را از دست بدهید. خانه توکلی مشهد در گذشته متعلق به یکی از معروف‌ترین تجار این منطقه به‌نام کشمشیان بوده است. بعد از گذشت سال‌های زیاد، فردی به‌نام توکلی این خانه را خریداری کرده است. دلیل شهرت این خانه قدیمی، معماری خاص و منحصربه‌فرد آن است که همچنان استوار و باصلابت از گردشگر ان میزبانی می‌کند.

فاصله تا حرم: ۱.۳ کیلومتر، ۵ دقیقه

آدرس: خیابان نواب صفوی، نواب صفوی ۷

ساعت کاری: ۸ الی ۲۱

قیمت بلیط: رایگان

مدرسه پریزاد

مدرسه پریزاد با معماری چهار ایوانی و بخش‌های مختلف از دوران تیموری به‌یادگار مانده است. وقتی از نمای بیرونی به این مدرسه نگاه می‌کنید، یک نیم‌گنبد زیبا که با هنر مقرنس تزئین شده است را مشاهده خواهید کرد. جالب است بدانید که مدرسه پریزاد را با باقی مصالح به‌جامانده از ساخت مسجد گوهرشاد و به همت ندیمه گوهرشاد بیگم بنا کرده‌اند. قدمت مدرسه پریزاد به دوره تیموری باز می‌گردد و تا به اکنون ۳ بار مورد مرمت واقع شده است. این مدرسه نیز مشابه با سایر مدرسه‌های دوره تیموری دارای چهار ایوان است. جالب است بدانید که این مدرسه در گذشته خارج از محدوده حرم رضوی قرار داشته و اکنون با توسعه و گسترش حرم، در داخل آن قرار گرفته است. بدون شک، با بازدید از مدرسه پریزاد به زیبایی معماری مدرسه‌های دوره تیموری پی خواهید برد.

فاصله تا حرم: اطراف حرم، ۲ دقیقه پیاده روی

آدرس: در شرق دارالسیاده رضوی و جنوب مسجد گوهرشاد

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

مقبره شیخ بهایی

مگر می‌شود به مشهد سفر کنید و از آرامگاه شیخ بهایی دیدن نکنید. نام این مقبره در لیست محبوب‌ترین جاهای تفریحی مشهد نزدیک حرم به‌چشم می‌خورد؛ چرا که بنای آن از دوران صفوی به‌جامانده است. از جذابیت‌های مقبره شیخ بهایی می‌توان به کتیبه‌های خوشنویسی و آینه‌کاری‌های چشم‌نواز اشاره کرد.

فاصله تا حرم: ۱.۵ کیلومتر، ۶ دقیقه

آدرس: مشهد، حرم امام رضا

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

آرامگاه پیر پالان دوز

برای گشت‌وگذار در بین جاهای تفریحی مشهد نزدیک حرم امام رضا، بازدید از آرامگاه پیر پالان دوز را فراموش نکنید. این آرامگاه به یکی از معروف‌ترین عرفای سلسله ذهبیه به‌نام محمد عارف عباسی تعلق دارد. بنای آرامگاه با معماری خیره‌کننده در دوران صفوی بنا شده است که یک گنبد پیازی شکل، چندین رواق، صحن و درگاه ورودی از بخش‌های اصلی آن محسوب می‌شود. تمام قسمت‌های آرامگاه پیر پالان دوز با کاشی‌های رنگارنگ، نقاشی‌های زیبا و گچ‌کاری‌های ظریف تزئین شده است.

فاصله تا حرم: حدود ۲۰ دقیقه پیاده روی

آدرس: مشهد، خیابان نواب صفوی، ضلع شمال شرقی حرم امام رضا

ساعت کاری: ۸ الی ۱۹

قیمت بلیط: رایگان

مسجد هفتاد و دو تن

در معرفی محبوب‌ترین و معروف‌ترین جاهای تفریحی مشهد نزدیک به حرم، نباید از مسجد هفتاد و دو تن مشهد غافل شویم. این اثر تاریخی و مذهبی با گنبدی تماشایی و کاشی‌کاری‌های هنرمندانه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این مسجد تاریخی معماری اصیل ایرانی را به بهترین شکل به‌نمایش گذاشته است. مسجد ۷۲ تن با نام مسجد شاه مشهد نیز شهرت دارد که از جمله بناهای قرن هشتم هجری به حساب می‌آید.

فاصله تا حرم: ۳ کیلومتر، حدود ۸ دقیقه

آدرس: در نزدیکی حرم مطهر رضوی، در خیابان خسروی، ابتدای بازار سرشور

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

مدرسه عباسقلی خان

در نزدیکی حرم امام رضا، بنایی تاریخی به‌نام مدرسه عباسقلی خان قرار دارد که یادگاری از دوران صفویه به‌شمار می‌رود. بازدید از این بنای قدیمی با کاشی‌کاری‌ها و مقرنس‌کاری‌های تماشایی برای هر گردشگری جذاب و دلچسب است. درحال حاضر این مدرسه به یکی از اصلی‌ترین مراکز حوزه علمیه مشهد تبدیل شده است. این مدرسه در لیست مراکز حوزه علمیه مشهد قرار می‌گیرد که بیش از ۱۰۰ طلبه در آن فعالیت دارند. مدرسه عباسقلی خان در نزدیکی حرم رضوی قرار گرفته است. بدون شک، کاشی کاری‌ها و نمای زیبای آن می‌تواند هر فردی را شیفته و مجذوب خود بکند.

فاصله تا حرم: ۱.۴ کیلومتر، حدود ۴ دقیقه

آدرس: مشهد، ابتدای خیابان صفوی

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

گنبد سبز مشهد

از دیگر جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم، می‌توان به گنبد سبز اشاره کرد. گنبد سبز مشهد در واقع آرامگاه فردی عارف و مومن به‌نام عارف استرآبادی است که در قرن دهم و یازدهم قمری می‌زیسته است. گنبد سبز مشهد با هشت ضلع و چهار دیوار به‌همراه کاشی‌های خوش رنگ‌ولعاب در زمان صفویه بنا شده است. دلیل نام‌گذاری این آرامگاه، کاشی‌های فیروزه‌ای متمایل به سبزی است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.

فاصله تا حرم: حدود ۳ کیلومتر، ۷ دقیقه

آدرس: مشهد، خیابان آخوند خراسانی، میدان گنبد سبز

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

گنبد خشتی

در معرفی مکان های تفریحی مشهد نزدیک حرم، نوبت به گنبد خشتی رسیده است که مقبره امامزاده محمد محسوب می‌شود. این فرد از نوادگان امام سجاد است که در دوران صفوی و برای ادای احترام به او، گنبدی از خشت و با جذابیت‌های هنر و معماری ایرانی ساخته شده است. گنبد خشتی در واقع یک بنای تاریخی و مذهبی است که مزار سلطان محمد، از نوادگان امام موسی‌بن‌جعفر (ع) در آن قرار دارد. برخی از افراد معتقدند سلطان محمد تنها یکی از افراد سپاه در زمان هارون الرشید بوده و در راه مرو به وفات رسیده است. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته شده، معماری این بنا به دوره تیموری برمی‌گردد و در دوران صفوی و قاجار این بنا بازسازی و نقاشی شده است. بنای گنبد خشتی بیش از ۶۰۰ سال قدمت دارد و تنها با استفاده از خشت ساده، بدون گلدسته و کاشی کاری ساخته شده است.

فاصله تا حرم: حدود ۱۵ دقیقه پیاده روی

آدرس: بلوار طبرسی، بعد از میدان طبرسی، کوچه گنبد خشتی

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

کلیسای مسروپ مقدس

در سال ۱۹۴۱، ارامنه ساکن در مشهد کلیسای مسروپ مقدس که به کلیسای مریم مقدس نیز شهرت دارد را به‌عنوان محلی برای عبادت و انجام مراسم‌های مذهبی بنا می‌کنند. معماری این بنا شامل دو گنبد مخروطی به‌همراه یک صلیب کوچک است که از فاصله دور نیز قابل مشاهده است. اگر می‌خواهید از خاص‌ترین جاهای تفریحی مشهد نزدیک حرم بازدید کنید، حتما سری به این کلیسای تاریخی و دیدنی بزنید.

فاصله تا حرم: ۲.۵ کیلومتر، حدود ۳۵ دقیقه

آدرس: خیابان امام خمینی، امام خمینی ۳۴، کلیسای مسروپ مقدس

ساعت کاری: ۸ الی ۱۸

قیمت بلیط: رایگان

خانه تاریخی کوزه کنانی

در سفر به مشهد، از خانه تاریخی و دیدنی کوزه کنانی که یادگاری از دوران قاجار به‌شمار می‌رود، دیدن کنید. این خانه در فضایی دلباز با دو بخش شمالی و جنوبی، حیاط مستطیل شکل و ستون‌های متعدد، همچنان باصلابت و استوار از گردشگران میزبانی می‌کند. درحال حاضر از خانه تاریخی کوزه کنانی به‌عنوان موزه مشروطیت بهره‌برداری شده است. از جذابیت‌های این اثر تاریخی می‌توان به پنجره‌های چوبی و رنگارنگ آن اشاره کرد.

فاصله تا حرم: ۱.۸ کیلومتر، حدود ۵ دقیقه

آدرس: خیابان شیرازی، کوچه چهار باغ، کوچه پنجه، جنب حسینیه کویتی‌ها

ساعت کاری: ۸ الی ۱۹

قیمت بلیط: ۵۰۰۰ تومان

مسجد پیرزن

مسجد پیرزن که با نام بیوه زن نیز شهرت دارد، قدمت آن به سده هشتم هجری باز می‌گردد. در این زمان گوهرشاد خاتون تصمیم به ساخت مسجدی دیوار به دیوار حرم می‌گیرد. ولی پیرزنی که در خانه کوچکی زندگی می‌کرد، زمین خود را به گوهرشاد خاتون نفروخت. اینگونه شد که سال‌ها بعد آن خانه کوچک تبدیل به مسجدی در دل مسجد گوهرشاد شد. با گذشت سالیان، این پیرزن خانه خود را برای عبادت و نماز خواندن وقف می‌کند. در حال حاضر نیز حوض داخلی مسجد گوهرشاد، مکان قبلی خانه این پیرزن بوده که به مسجد پیرزن شهرت دارد. البته در مورد این مسجد محقر و خشتی حکایت‌های مختلفی وجود دارد. مسجد پیرزن یکی از جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم است که می‌تواند بازدید از آن و حکایت‌های مربوط به آن برای شما جذاب و جالب باشد.

فاصله تا حرم: داخل حرم، ۲ دقیقه

آدرس: مشهد، حرم امام رضا

ساعت کاری:۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

مسجد بالاسر

حرم امام رضا دارای بخش‌های مختلفی است که یکی از قدیمی‌ترین آن‌ها، مسجد بالاسر است. هر یک از بخش‌های حرم امام رضا در دوره خاصی از تاریخ ساخته شده است. در این مسجد جای خاکسپاری علی‌بن‌موسی و هارون‌الرشید است که از زیارتگاه‌های مشهور شیعیان و سنیان به شمار می‌رود. این مسجد در ضلع غربی ضریح قرار دارد و به رواق دارالسیاده وصل است. کف، دیوار و سقف مسجد بالاسر پوشیده شده از سنگ مرمر و کاشی‌کاری معرقی است. ساخت این مسجد به سال ۴۲۵ هجری قمری، دوره غزنوی برمی‌گردد. مسجد بالاسر سالانه میزبان گردشگران و مسلمانان زیادی است. این مسجد یکی از شلوغ‌ترین و پرطرفدارترین مکان‌های دیدنی در نزدیکی حرم محسوب می‌شود؛ چراکه بعد از روزه منوره، اولین بنایی است که در حرم ساخته شده است.

فاصله تا حرم: داخل حرم، ۲ دقیقه

آدرس: قسمت غربی ضریح حرم امام رضا

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان

پنجره فولاد

در لیست جاهای تفریحی مشهد نزدیک حرم، نوبت بازدید از پنجره‌ای فولادی و مقدس رسیده است که در مجاورت ضریح قرار دارد. در زمان صفوی، پنجره فولاد را برای افرادی که به‌دلیل شرایط جسمی و یا عذر شرعی قادر به زیارت حرم نبودند، بنا کردند. پیشنهاد ساخت پنجره فولاد متعلق به فردی به‌نام فیض ملاحسن کاشانی است.

فاصله تا حرم: داخل حرم، ۱ دقیقه

آدرس: میدان سپاد، بهارستان ۱، خیابان دوم سمت چپ، پلاک ۲۵، زنگ سوم

ساعت کاری: ۲۴ ساعته

قیمت بلیط: رایگان