آرامگاه استر و مردخای همدان؛ روایتگر عجیب ترین داستان های تاریخی ایران

لبخند سبز - شاید جالب باشد که بدانید که شهر همدان جزو تاریخی ترین شهرهای ایران است. تعداد کثیری از بناها و زیارتگاه های تاریخی کشور در لیست جاهای دیدنی همدان دیده می‌شود که این شهر را محبوب مسافران و توریست های مختلف کرده است. آرامگاه استر و مردخای همدان (به عبری: קבר אסתר ומרדכי ) دومین آرامگاه مقدس یهودیان است و ارزش خاصی در این دین دارد. با رفتن به این زیارتگاه، یک بنای دیدنی و تاریخی را خواهید دید که از سنگ و آجر ساخته شده و قدمت آن به قرن سوم هجری برمی گردد.

به نوعی می‌توان گفت که واقع شدن آرامگاه استر و مردخای همدان در این شهر، مهم ترین عامل برای اجتماع یهودیان در بازه های زمانی مختلف در همدان بوده است. در ادامه این مقاله از لبخند سبز ، اطلاعات جامع تری درباره این زیارتگاه تاریخی در اختیارتان قرار می‌دهیم.

موقعیت جغرافیایی آرامگاه استر و مردخای همدان

همانطور که اشاره کردیم، آرامگاه استر و مردخای همدان بعد از بیت المقدس به عنوان دومین زیارتگاه با ارزش یهودیان محسوب می‌شود. این زیارتگاه بسیار نزدیک به مرکز شهر همدان و در خیابان شریعتی این شهر واقع شده است که بسیار مشهور است. شاید جالب باشد که قبل از پرداختن به سایر جزئیات کمی با تاریخچه این آرامگاه آشنا شده و با شخصیت های استر و مردخای آشنا شوید.

تاریخچه آرامگاه استر و مردخای همدان

بیایید با یکدیگر درباره تاریخچه آرامگاه استر و مردخای همدان آشنا شویم. شخصیت های استر و مردخای در نزد کلیمیان یهود دارای ارزش بسیار زیادی هستند به طوری که از آنها به عنوان نجات دهندگان پیامبران یهودی از مرگ هم یاد می‌شود. استر دختر ابی حایل، ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در سرزمین پارس متولد شده بود. این دختر در دوران کودکی مادر و پدرش را از دست داده و بعد از آن در کنار دایی خود با نام مردخای زندگی می‌کرد. سیمای زیبا و نجابت این دختر در کنار فراز و فرود روزگار، باعث شد تا استر به عنوان ملکه وارد دربار خشایار شاه شود.

خشایار شاه یک وزیر حیله‌گر به نام هامان داشت که با فریب پادشاه به دلیل ترس از نفوذ و قدرت بیشتر یهودیان در دربار، توانسته بود حکم اعدام و اخراج قوم یهود را بگیرد. اصلی ترین دلیل محبوبیت استر و مردخای شجاعت این دو شخص در جلوگیری از وقوع این اتفاق بود. آنها توانستند با استفاده از جایگاه مناسبشان در دربار، جلوی عملی شدن این حکم را بگیرند. روزی که دستور منع اجرای این حکم صادر شد برای یهودیان بسیار با ارزش بوده و به عید پوریم مشهور است که در قسمت های بعدی بیشتر درباره آن توضیح می‌دهیم. همین اتفاق بیشترین تاثیر را در محبوبیت آرامگاه استر و مردخای دارد.

البته یک روایت عجیب دیگر هم در مورد استر و مردخای وجود دارد؛ با افزایش نفوذ ملکه استر در دربار خشایار شاه، بعدها وزیر هامان و تعداد زیادی از ایرانیان در روزی معادل با ۱۳ فروردین کشته شده و از دربار اخراج شدند. یکی از دلایل فرهنگ خارج شدن از خانه و پناه بردن به طبیعت هم در این روز به این ماجرا بر می‌گردد!

معماری و قسمت های مختلف بنای زیارتگاه استر و مردخای همدان

اگر بیشتر به بنای چهارگوش آرامگاه استر و مردخای دقت کنید، بیشترین اجزای تشکیل دهنده این بنا از سنگ و آجر است. سبک معماری استفاده شده در بنای این زیارتگاه، معماری اسلامی متعلق به قرن هفتم هجری است و توسط ارغنون شاه ساخته شده است. در ورودی درب اصلی این زیارتگاه، یک در کوچک ساخته شده از سنگ وجود دارد که به وسیله کلون باز و بسته شده و می‌توانید وارد قسمت اصلی آرامگاه شوید.

دقیقا در قسمت وسط بنای چهارگوش اصلی این زیارتگاه، دو مقبره را می‌‌بینید که متعلق به استر و مردخای است. تابوت این دو مقبره، صندوق هایی ارزشمند هستند که متن روی آنها با زبان عبری حک شده است. در آرامگاه استر و مردخای همدان، یک جلد از کتاب تورات هم وجود داشت که بر روی پوست آهو نوشته شده بود. این کتاب هم اکنون در موزه سازمان فرهنگی هنری همدان نگهداری می‌شود.

اهمیت آرامگاه استر و مردخای همدان

درباره عید ارزشمند پوریم و اهمیت آن برای یهودیان صحبت کردیم. روزی که قوم یهود با شجاعت استر و مردخای از مرگ قطعی نجات پیدا کردند؛ در ساعات مختلف از این روز، قوم یهودیان دعا می‌خوانند و حتی با گرفتن روزه به برگزاری جشن و پایکوبی اقدام می‌کنند. این مورد اولین و مهم ترین دلیل اهمیت و شهرت آرامگاه استر و مردخای همدان است. از طرفی این زیارتگاه قدمت تاریخی فوق العاده زیادی دارد و از این جهت هم جزو بناهای ارزشمند به حساب می‌آید و ارزشمند است.

وجه تسمیه آرامگاه استر و مردخای

جالب است که نام ملکه استر در زمان تولدش در حقیقت «هدسه» بود؛ اما زیبایی و سیمای جذاب او باعث شد تا نام استر به معنی ستاره درخشان بر ایشان گذاشته شود. دایی استر یعنی مردخای هم از مردان با نفوذ دربار خشایارشاه بود و نام خای به همین دلیل بر او نهاده شده است.

ساعات بازدید از آرامگاه استر و مردخای همدان

بخشی از ده پیام و نوشتار حضرت موسی هم از دیگر آثاری است که در زیارتگاه تاریخی استر و مردخای پیدا می‌شود. احتمالا می‌دانید که در این نوشته ها، روز شنبه به عنوان روز ارزشمند و برگزاری جشن یهودیان ذکر شده است. بنابراین آرامگاه استر و مردخای در روز شنبه تعطیل است.

در سایر روزهای هفته، مهمانان عزیز می‌توانند از ساعت ۹ صبح الی ۲۰ شب در دو نوبت صبح و عصر از بنای آرامگاه استر و مردخای همدان بازدید کنند. دقت کنید که بهتر است به صورت خانوادگی از این زیارتگاه بازدید کنید و همین طور عکاسی از قسمت داخلی آرامگاه ممنوع است.

دیدنی های نزدیک

در کنار بازدید از آرامگاه استر و مردخای همدان می‌توانید از سایر جاهای دیدنی و تاریخی این شهر هم با فاصله زمانی کوتاه بازدید کنید؛ بازار سنتی همدان، آرامگاه باباطاهر، گنبد علویان، حمام قلعه (موزه مردم شناسی همدان)، آرامگاه عارف قزوینی، کلیسای گریگوری استفان، مسجد شالبافان، مسجد شریف الملک، برج تاریخی قربان، آرامگاه بوعلی سینا، کاروانسرای گلشن، تپه هگمتانه، موزه هگمتانه، و دهکده گنجنامه از مشهورترین جاهای نزدیک به آرامگاه استر و مردخای هستند.