غار ده‌شیخ؛ شگفتی آهکی ۱۳۵ میلیون ساله در دل دنا

تقی حمیدی مجد
لبخند سبز - در دل رشته‌کوه‌های دنا و در نزدیکی روستای ده‌شیخ، یکی از اسرارآمیزترین و زیباترین غارهای طبیعی ایران قرار دارد: غار ده‌شیخ. این غار آهکی با قدمتی بالغ بر ۱۳۵ میلیون سال، نه‌تنها از نظر زمین‌شناسی، بلکه از منظر تاریخی و گردشگر ی نیز اهمیت فراوانی دارد و به‌حق لقب «علیصدر ۲» را از آن خود کرده است.

موقعیت جغرافیایی و دسترسی
غار ده‌شیخ در استان کهگیلویه و بویراحمد، در فاصله ۵۱ کیلومتری شهر یاسوج و ۲ کیلومتری روستای ده‌شیخ واقع شده است. دهانه‌ی غار در ارتفاع ۱۶۷۰ متری از سطح دریا قرار دارد و مسیر ابتدایی آن بسیار تنگ و باریک است، به‌طوری‌که باید حدود ۵ تا ۶ متر را به‌صورت نشسته طی کرد تا وارد تالارهای اصلی شد.

ویژگی‌های طبیعی و زمین‌شناسی
این غار دارای هفت تالار اصلی، شش ورودی و خروجی، و دالان‌هایی با ارتفاع تا ۱۵ متر است. قندیل‌های آهکی، ستون‌های طبیعی، و حوضچه‌های آبی کوچک و بزرگ، فضایی خیال‌انگیز و چشم‌نواز را خلق کرده‌اند. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد غار، گرمای مطبوع آن در زمستان و خنکای دل‌انگیز در تابستان است—پدیده‌ای که هنوز توضیح علمی دقیقی برای آن ارائه نشده است.

تاریخچه کشف و اهمیت باستان‌شناسی
تا سال ۱۳۸۹، این غار ناشناخته باقی مانده بود تا اینکه یک چوپان محلی به‌طور اتفاقی آن را کشف کرد. پس از آن، سه مرحله اکتشاف توسط غارنوردان و زمین‌شناسان انجام شد. درون غار، سفال‌ها و استخوان‌هایی کشف شده‌اند که برخی کارشناسان آن‌ها را متعلق به دوره‌های هخامنشی و ساسانی می‌دانند. نبود نقاشی یا خط بر دیواره‌ها نشان می‌دهد که این مکان در طول قرن‌ها دست‌نخورده باقی مانده است.

ظرفیت‌های گردشگر ی و توسعه زیرساخت‌ها
با توجه به زیبایی طبیعی و اهمیت تاریخی، پروژه‌هایی برای توسعه گردشگر ی در اطراف غار در حال اجراست؛ از جمله احداث جاده دسترسی، آلاچیق، سکوی نشیمن و رستوران. با این حال، هنوز بخش‌هایی از غار شناسایی نشده‌اند و ظرفیت‌های آن برای جذب گردشگر بسیار بالاست.