تنگ‌ براق  بهشت گمشده استان فارس

اباذر صالحی

لبخند سبز - تنگ براق نام روستایی از توابع بخش سده، شهرستان اقلید در ۱۹۰ کیلومتری شمال شیراز است. این تنگه در میان انبوه درختان سر به فلک کشیده با آبشار، غارهای زیبا، رودخانه، چشمه‌ها، آبچک‌ها و ستون‌های آهکی مناظر زیبایی را به وجود آورده که چشم هر رهگذر را به خود خیره کرده است.

زیباترین و نزدیکترین مسیر از شیراز به تنگ براق از مسیر بهشت گمشده و در امتداد کامفیروز شمالی در کنار رودخانه کر، شالیزارهای برنج و جنگل‌های بلوط است که حدود ۲۰ دقیقه تا این مکان راه خاکی دارد.

در این دره زیبا، سنگ‌نبشته‌ای باستانی به خط پهلوی ساسانی به یادگار مانده است. این تنگه از سال ۱۲۴۰ هجری شمسی به وسیله عسگرخان محمد زمانلو به محل اسکان دائمی تبدیل شده است. زبان بیشتر مردم این روستا به دو زبان لری و ترکی بوده و اهالی این روستا مسلمان و پیرو مذهب شیعه هستند.

تنگ براق، نام دره زیبایی در نزدیکی روستای تنگ براق در ۲۰ کیلومتری شهر سده در شهرستان اقلید، شمال غربی شیراز است. فاصله روستای تنگ براق تا شهر سده ۲۰ کیلومتر، تا اقلید ۹۰ کیلومتر و تا شیراز ۱۹۰ کیلومتر است. روستای تنگ براق از سطح دریا ۱۹۴۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد است.

این روستا به دلیل استقرار در ناحیه کوهستانی، چشم‌اندازهای بسیار زیبایی دارد. مزارع سرسبز پیرامون روستا، جنگل‌ها و باغ‌های وسیع به ویژه در فصل‌های بهار و تابستان فضای دل‌نشینی برای گردشگر ان پدید می‌آورد.

تنگ براق، نام دره زیبای شمال روستای تنگ براق است. در این تنگ شاهد رویش گیاهان و تشکیل پاسیوهای طبیعی در دیواره‌ها و شکاف‌ها هستیم.

رودخانه پرآبی که در این دره جریان دارد به رود کر می‌ریزد. این رودخانه دیواره کوه را بریده و شکافی با دیواره‌هایی عمودی به پهنای چهل متر و در حدود صد متر بلندی در کوه بوجود آورده‌ است.

در دیواره صخره سمت چپ تنگ غاری زیبا وجود دارد که منشا آهکی دارد و آب از سقف آن به صورت قطرات باران به کف غار می‌ریزد. دیواره و کف غار پوشیده از خزه‌ است.

تنگ براق یکی از تنگه‌های متعدد استان فارس است که به دلیل کارستی بودن منطقه دارای آب فراوان در میان لایه‌های آهکی ارتفاعات اطراف است. این امر موجب نمناک بودن اغلب بخش‌های دیواره‌ها و سرازیر شدن آب به میان تنگه‌ است و محیط زیبا و فرح بخشی را پدید آورده‌ است.

این تنگه در میان انبوه درختان سربه فلک کشیده با چشمه‌های متعدد و رودخانه‌ای خروشان، غارهای زیبا، آبشارها، آبچک‌ها و ستون‌های آهکی معلق مناظری بدیع و چشم نواز را به وجود آورده‌ است.

از مهمترین جاذبه‌های گردشگر ی این روستا می‌توان به کتیبه‌ای به خط پهلوی در تنگ براق، بافت قدیمی روستا، غار طبیعی و دریاچه ملاصدرا اشاره کرد.

تنگ براق با وجود اطراقگاه‌های ییلاقی عشایر در دو سده قبل راهی به خطه اقلید باز کرد و یادمان‌هایی از تمدن کهن ایران باستان در این منطقه را آشکار ساخت. این تنگه شگفت‌انگیز علاوه بر جاذبه‌های طبیعی بی‌بدیل، کتیبه‌ای سنگی با یک متر عرض و 1/40 متر طول از دوران ساسانی را به یادگار حفظ کرده است.

در وسط تنگ براق، نزدیک به دهانه صفه کوچک غار کم‌عمقی که در دل کوه خزیده، به پهلو قرار گرفته، و بخشی از این سنگ نبشته در سال‌های اخیر شروع به ریزش کرده است. روی سنگ دو نوشته به دو زبان فارسی میانه و پارتی اشکانی دیده می‌شود. متن هر دو، واحد است.

تنگ براق اقلید بعنوان یک جاذبه طبیعی و تاریخی هنوز شناخته شده نیست و به ندرت افرادی از وجود آن مطلع هستند. نمونه این تنگه در کمتر جایی یافت می‌شود که اگر این منطقه در کشور دیگری واقع شده بود گردشگر ی منطقه را متحول می‌نمود، اما این آثار طبیعی بی‌نظیر بدلیل بی‌توجهی پنهان مانده است.

کتیبه موجود در تنگ براق که قدمت و شناسنامه هویتی این خطه است بدون توجه رها شده است. در زیر کتیبه، توسط قاچاقچیان میراث فرهنگی که ظاهرا” بیش از سازمان‌های رسمی برای حفظ آثار تاریخی در تلاشند حفر شده و گنجینه پنهان آن ربوده شده است.

در کنار روستا، تنگه‌ای در میان انبوه درختان سربه فلک کشیده با چشمه‌های متعدد و رودخانه‌ای خروشان، غارهای زیبا، آبشارها، آبچک‌ها و ستون‌های آهکی معلق مناظری بدیع و چشم‌نواز را به وجود آورده است.