تنگه شیرز، موزه طبیعی چند میلیون ‌ساله در زاگرس + نقشه دسترسی

زهرا علیخانی

لبخند سبز - تنگه شیرز، با دیواره‌های صخره‌ای سر به فلک کشیده، آب زلال و ساختاری شگفت‌انگیز، یکی از زیباترین شاهکارهای زمین‌شناسی ایران است؛ ژئوسایتی که با تمام ویژگی‌های منحصر به ‌فردش، شایسته درخشیدن در فهرست میراث جهانی یونسکو است.

موقعیت جغرافیایی و ساختار طبیعی

این تنگه در استان لرستان، حدود ۵۰تا ۵۵کیلومتری شمال شهر کوهدشت، در نواحی سردسیر اولاد قباد واقع شده است منطقه‌ای که نقطه تلاقی سه استان لرستان، ایلام و کرمانشاه است.

طول تنگه حدود ۵کیلومتر بوده و دیواره‌های اطراف آن تا ۱۵۰تا ۲۰۰متر ارتفاع دارند؛ از نزدیکی روستای گدارگه، شیب کم شروع شده و تا بخش پرتگاهی «هفت رک» به اوج می‌رسد.

زیبایی‌های زمین‌شناسی و طبیعی

تنگه‌ای با سنگ‌های رسوبی لایه‌ای (سازند آسماری) که در دوران سوم زمین‌شناسی در بستر دریایی رسوب کرده‌اند و به‌واسطه فرسایش آبی و بارانی، اشکال بی‌نظیر و صخره‌هایی جذاب را خلق کرده‌اند.

وجود چشمه‌ها و آبشارهای کوچک و بزرگ، جنگل‌های بلوط و درختان میوه (انگور، انجیر، آلو) در میان صخره‌ها، فضای منحصر به‌ فردی به این دره بخشیده‌اند.

پدیده‌های برجسته و آثار باستانی

در طول تنگه، ستون سنگی بلندی به نام مناره شیرز (۸۰متر ارتفاع، قطر حدود ۱۰متر) خودنمایی می‌کند که نمونه‌ای نادر از زیبایی‌های طبیعی است.

در انتهای مسیر، غار رودخانه‌ای ۱۵۰متری «پل خدا» قرار دارد که در دل آن رودخانه‌ای جاری است؛ نور خورشید به عمق آن نمی‌رسد و ایجاد محیطی مرموز در دل این ژئوسایت کرده است.

پایگاه‌های زندگی غارنشینی و باستانی نیز در برخی نقاط تنگه یافت شده‌اند.

ثبت ملی، ظرفیت جهانی

تنگه شیرز در فهرست آثار طبیعی و ژئوسایت ملی ایران ثبت شده و هنوز به‌روزرسانی برای ثبت جهانی یونسکو در جریان است. برخی زمین‌شناسان و گردشگری فرهنگی، آن را «گرند کانیون ایران» می‌نامند.

مسیر دسترسی و فعالیت‌های پیشنهادی

برای رسیدن به تنگه، مسیر آسفالتی شهرستان کوهدشت تا نزدیک ورودی دره وجود دارد؛ حدود ۲کیلومتر انتهایی خاکی است و پس از پارک، پیاده‌روی آغاز می‌شود.

بازدید معمولاً نیاز به آمادگی برای عبور از مسیرهای سنگلاخی، آبگیر و پیاده‌روی دارد؛ همراه داشتن کفش مقاوم، لباس مناسب، آب و چراغ قوه توصیه می‌شود.

برای استفاده از نقشه گوگل مپ اینجا کلیک کنید

بهترین زمان سفر

بهار (فروردین تا خرداد) و پاییز (مهر تا آبان) بهترین فصل‌ها برای بازدید از شیرز هستند؛ تابستان گرچه گرم است، اما خنکی سایه‌ی صخره‌ها، گاهی آن را دلپذیر می‌کند. زمستان به خاطر سرما و لغزش احتمالی، مناسب نیست.

اقامت و سوغاتی‌های محلی

تنگه شیرز فاقد امکانات اقامتی است؛ پیشنهاد می‌شود پس از بازدید به کوهدشت یا خرم‌آباد بازگردید.

سوغات کوهدشت شامل قالی، گلیم، سفال‌های محلی، لبنیات دست‌ساز، عسل و محصولات گیاهی مانند آویشن، بابونه و گل‌گاوزبان می‌شود.

تنگه شیرز لرستان، ترکیبی بی‌نظیر از زمین ‌واره‌های چند میلیون ‌ساله، آب جاری، غارهای باستانی و مناظر طبیعی استثنایی در دل زاگرس است. اگر عاشق طبیعت و ژئوتوریسم هستید، این مقصد را از دست ندهید—البته با آمادگی مناسب و احترام به طبیعت بکر آن