نقد نمایش رستاخیز عشق؛ مولانا و شمس در تلفیق موسیقی و عرفان

مهدی صالحی

لبخند سبز - نمایش موسیقایی «رستاخیز عشق» به نویسندگی محمدرضا و کارگردانی حسین مسافر آستانه، تجربه‌ای استثنایی در موسیقی تلفیق، عرفان و هنرهای نمایشی است. این اثر که با صدای کوروش ایرانمهر و تهیه‌سازی جلیل اکبری صحت در پردیس تئاتر شهرزاد اجرا شد، روایتی شاعرانه از دیدار شمس و مولانا می‌دهد که نه تنها یک اجرای تئاتری، بلکه سفری روحانی به عمق عرفان ایرانی است.

مهمان آستانه در این نمایش موفق شده است فضایی خلق کند که در آن مرزهای بین موسیقی، رقص و بازیگری به زیبایی محو می‌شوند. اثر با بهره‌گیری از عناصر مختلف هنری  از موسیقی زنده با گروه ارکستر سمفونیک تا حرکت‌های موزون و بازی دراماتیک  تجربه‌های چندحسی برای تماشاگر خلق می‌کند.

یکی از نقاط قوت اصلی نمایش، پرداخت شاعرانه به رابطه شمس و مولانا است. به جای روایت یک داستان تاریخی، نمایش با زبانی استعاری و نمادین به کاوش در عمق این رابطه عرفانی می‌پردازد. این امکان می‌دهد تا از شرح‌های روایت تاریخی فراتر رود و به حقایق جهانی عرفانی دست یابد.

نمایش موسیقی که توسط سعید ذهنی شده است، نقش محوری در اثر ایفا می‌کند. این موسیقی که تلفیقی از نوای سنتی ایرانی و المان‌های مدرن است، به زیبایی حالات مختلف عرفانی  از شور و وجد تا سکوت و تأمل  را به تصویر بکشد. اجرای موسیقی زنده توسط گروهی از نوازندگان چیره‌دست، بر غنای اجرا افزوده و مراسم بعدی به اثر بخشیده است.

طراحی حرکت توسط نادر رجب‌پور نیز قابل تحسین است. حرکات که تلفیقی از رقص مدرن و حرکات سماع‌ دراویش هستند، به زیبایی ظاهر می‌شوند و حالات فراشخصی و عرفانی را بیان می‌کنند. هماهنگی بین بازیگران در اجرای این حرکات نشان از تمرین و آماده سازی دقیق دارد.

بازیگری در نمایش نیز بسیار موفق است. بازیگران قویه‌اند با حضور خود، فضایی آیینی و مقدس خلق کنند که تماشاگر را در تجربه‌های جمعی از جستجوی عرفانی شریک می‌کند. استفاده از بازیگران متعددی که گاه به صورت گروهی و گاه به صورت انفرادی می‌کنند، به اثر بعد بخشیده شده است.

از نظر بصری، نمایش بسیار غنی و با دقت طراحی شده است. طراحی نور توسط فرشاد نصیری و طراحی لباس توسط لادن سید کنعانی، به خوبی در خدمت فضاسازی اثر قرار گرفته‌اند. استفاده از رنگ‌های نمادین  به ویژه سفید و طلایی و بازی با سایه و نور، فضای رویایی و متعالی خلق کرده است.

نکته قابل توجه دیگر، استفاده از فضاهای مختلف سالن است. بازیگران گاه از صحنه اصلی خارج شده و در میان تماشاگران می‌کنند، که این کار را از بین بردن دیالکتیک سنتی بازیگر-تماساگر کمک کرده و خلق تجربی جمعی و فراگیر می‌کند.

در کل، «رستاخیز عشق» نمایشی جاه طلبانه و عمیقاً معنوی است که مرزهای تئاتر موزیکال را می‌دهد. مسافر آستانه با این اثر ثابت کرده که تئاتر ایران می‌تواند با تکیه بر میراث غنی عرفانی خود، آثاری خلق کند که هم از نظر هنری باشند و هم از نظر معنوی. نمایشی که نه تنها یک اجرای تئاتری، بلکه یک مراسم عرفانی است که تماشاگر را به صورت تبدیلی به عمق خودشناسی و کشف حقیقت می‌برد.